Làng Đại Bái, xưa còn gọi là làng Văn Lãng hay làng Bưởi, nằm trên dải đất cao bên bờ Bái Giang, nay thuộc xã Đại Bái, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh.
Làng Đại Bái từ lâu nổi tiếng với nghề đúc đồng thủ công. Sau hàng thế kỷ thăng trầm với nghề, Đại Bái ngày nay được biết đến như một làng nghề truyền thống phát triển mạnh mẽ, đem lại thay đổi tích cực về kinh tế xã hội cho người dân làng nghề.
Làng Đại Bái nay có 5 xóm, mỗi xóm chuyên một loại sản phẩm, như: Xóm Sông chuyên đồ thờ và chậu; xóm Tây chuyên về mâm, chiêng, cồng, thanh la; xóm Giữa chuyên niêu, siêu; xóm Ngoài chuyên nồi… Hiện làng có trên 70 doanh nghiệp và gần 700 hộ làm nghề với hơn 1.700 lao động chuyên làm các mặt hàng từ đồng, nhôm truyền thống.
Làng nghề Đại Bái còn gìn giữ được nhiều di tích lịch sử – văn hóa có giá trị, tiêu biểu như: Khu lăng tổ sư nghề đồng Nguyễn Công Truyền, đình Văn Lãng, đình Diên Lộc, chùa Diên Phúc và Lễ hội Làng truyền thống làng Đại Bái – nơi tôn vinh những sản phẩm truyền thống được làm từ đồng, tôn vinh những tấm lòng gắn bó với nghề và lưu giữ những nét đẹp văn hóa của quê hương được tổ chức hàng năm vào ngày 10 tháng 4 Âm lịch.
Những tư liệu di tích ở làng Đại Bái có ghi lại: đầu thế kỷ XI nhờ công của ông Nguyễn Công Truyền sáng tạo ra nghề gò đồng với nhiều mẫu mã mới đẹp và truyền dạy nghề cho dân mà dần trở thành nghề chính của làng. Sau khi ông mất, dân làng đã tôn vinh ông làm tổ nghề.
Ông Nguyễn Công Truyền sinh năm 989 tai làng Đại Bái, mất ngày 29/9 âm lịch (tức là năm 1060). Xuất thân trong một gia đình nho học, năm 995 lúc nên 6 tuổi ông theo cha mẹ vào Thanh Nghệ để sinh sống(Nay làng đó cũng gọi Là làng Đại Bái, làng Bưởi và cũng làm nghề Đúc Đồng), khi lớn lên ông vào quân ngũ. Năm 25 tuổi ông làm quan Đô uý của triều Lý, được phong là Điện tiền tướng quân. Đến tháng 3/1018 ông về Đại Bái thăm họ hàng, quê hương. Sau khi Cha của ông qua đời tại Thanh nghệ, ôngxin từ quan và đưa mẹ về quê cũ phụng dưỡng và từ đó ông bắt đầu tổ chức sản xuất lớn hơn. Ông cho đón lò rèn về tại làng để sửa chữa nông cụ sản xuất như búa, đe, lò bễ .v.v. Nhờ những công cụ nông nghiệp đã được cải tiến nên việc sản xuất được phát triển mạnh hơn.
Làng nghề đúc đồng Đại Bái có lịch sử truyền thống lâu đời hàng chục thế kỷ. Tương truyền, từ xa xưa đây đã là làng nghề chuyên sản xuất các sản phẩm bằng đồng phục vụ trong gia đình với quy mô sản xuất nhỏ. Nhưng phải đến thế kỉ thứ XI, cụ Nguyễn Công Truyền đã đứng ra tổ chức, quản lý sản xuất mẫu và đưa làng Đại Bái trở thành làng nghề đúc đồng nổi tiếng. Ông được người dân tại đây tôn là “Tiền tiên sư” hay “Ông tổ nghề”.
Đến thế kỉ thứ XV, XVI, làng nghề đúc đồng Đại Bái ngày một mở rộng sản xuất và chuyên môn hóa ngành nghề, thành lập ra các phường: phường chuyên sản xuất (gò nồi đồng, làm mâm, chậu thau, rút dây đồng), phường chợ chuyên đẩy mạnh việc mua bán, tiêu thụ sản phẩm.
Từ truyền thống làng nghề đúc đồng lâu đời, đến nay các sản phẩm đồng làng Đại Bái như: Tượng đồng, đỉnh đồng, lư hương, lọ hoa, tranh chữ đồng, hoành phi, câu đối bằng đồng… luôn nhận được sự ưa chuộng của khách hàng. Để làm ra một sản phẩm đúc đồng hoàn chỉnh trải qua nhiều công đoạn, đòi hỏi người thợ phải có kinh nghiệm lâu năm, thành thục nhiều kỹ thuật tinh xảo như: kỹ thuật tạo hình sản phẩm, kỹ thuật tạo khuôn đúc đồng, kỹ thuật pha chế, nấu đồng và rót đồng, kỹ thuật chạm khắc và bố cục hoa văn trên bề mặt sản phẩm… các công đoạn chế tác đều đòi hỏi sự khéo léo và tỉ mỉ của người thợ, vì nó quyết định việc tạo nên cái “hồn” riêng cho sản phẩm đồng truyền thống của người dân nơi đây.
Trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử, đến nay, người dân Đại Bái vẫn tiếp tục giữ nghề truyền thống của cha ông. Không dừng lại với trình độ chế tác các mặt hàng truyền thống ban đầu, hiện đã năng động phát triển mở rộng sang các loại hình sản phẩm khác đòi hỏi trình độ cao như hàng mỹ nghệ, các mặt hàng trang trí, gia dụng bằng đồng mạ bạc như các bình hoa, các bộ đồ trà, rượu, tranh gò đồng nổi… Với đôi bàn tay khéo léo, sự sáng tạo của nghệ nhân cùng sự hỗ trợ cải tiến máy móc kỹ thuật, các sản phẩm đúc đồng của Đại Bái ngày càng được phát triển rộng ra thị trường trong nước và sang một số nước khu vực Đông Âu, Tây Âu.
VỀ LÀNG
Hotline: 037 38 39 088
Email: admin@velang.vn
Website: https://velang.vn
Social Network: Facebook – Youtube – Instagram
