Làng chài Cái Bèo, còn gọi là làng chài Vụng O, nằm trên Đảo Ngọc thuộc quần đảo Cát Bà, huyện đảo Cát Hải; đây là một trong những ngôi làng nổi cổ lớn nhất Việt Nam thời tiền Sử, là một làng chài biển cổ có quy mô lớn nhất hiện được biết ở Việt Nam; là điểm du lịch biển đảo của thành phố Hải Phòng.
Di chỉ Cái Bèo cách trung tâm thị trấn Cát Bà 1,5 km, rộng khoảng 800m2, cao trung bình 4m so với mặt nước biển, địa tầng dày trung bình 3m; là một thung lũng phẳng, kín gió, ba mặt núi đá vôi bao bọc, phía Đông hướng ra biển. Di chỉ được bảo tồn nguyên vẹn đến ngày nay, là một bảo tàng văn hoá biển Việt Nam.
Năm 1938, nữ khảo cổ học người Pháp, M.Colani đã phát hiện di chỉ ngoài trời là Vịnh Làng Chài Cái Bèo và khẳng định đây là nôi văn hoá cổ của Việt Nam. Sau đó, các nhà khảo cổ Việt Nam đã khảo sát và manh nha phát hiện nôi văn hoá biển; năm 1981, phát hiện nhiều hiện vật đá, đến năm 1986, tìm được gần 180 công cụ đá bao gồm: công cụ ghè đẽo, công cụ mài không qua chế tác của 6 chày và hòn ghè, 9 mảnh gốm xốp, 18 mảnh gốm cứng mỏng, 93 mảnh gốm thô dày, 11 đốt sống cá biển, 88 đầu cá biển, 6 mảnh xương thú… Những mẫu vật thu thập được đã khẳng định, di chỉ Cái Bèo gồm hai giai đoạn văn hoá là văn hóa tiền Hạ Long và văn hoá Hạ Long.
Từ 5/12/2006 đến 1/2007, đã thu được từ 10 hố có 137 hiện vật được làm từ đá granít, 1.424 mảnh gốm tiền sử (gốm vặn thừng dập thô, không se) và 568 tiêu bản di cốt động vật, xương cá, vỏ nhuyễn thể biển như vỏ sò, vỏ hàu biển kích thước lớn.
Các bằng chứng khảo cổ tìm được cho thấy, cái Bèo là nơi cư trú của cư dân cổ, phát triển qua nhiều thời đại từ Trung kỳ đá mới đến Sơ kỳ đồ đồng. Từ săn bắt, hái lượm, đánh cá sang định cư nông nghiệp được coi là quá trình phát triển văn hoá Cái Bèo sang văn hoá Hạ Long. Giai đoạn cách từ 4.500 đến 7.000 năm, người Cái Bèo sinh sống chủ yếu nhờ vào đánh cá biển và bắt sò, hàu. Đây là làng chài ven biển cổ có quy mô lớn nhất hiện được biết ở Việt Nam.
Cái Bèo được xếp hạng di tích cấp quốc gia năm 2009
Ngày nay, Cái Bèo là một làng chài có khoảng 300 hộ dân sinh sống chủ yếu bằng nghề đánh bắt và nuôi hải sản. Làng chài gồm nhiều nhà thuyền, nhà nổi kết liền, kết lại san sát với nhau. Thuyền thúng – phương tiện di chuyển chính của người dân làng chài Cái Bèo. Dân làng Cư dân làng chài gắn liền với hoạt động đánh bắt thủy sản và nuôi cá lồng và du lịch. Cái Bèo nuôi cá theo kiểu quảng canh, trong đó cá giống được mua từ những thuyền đánh bắt xa bờ và phân chia cho từng lồng, với số lượng tùy thuộc vào giống cá và diện tích lồng. Dân ở đây chủ yếu nuôi cá lăng, cá hồng, cá song, cá dò và ca đú. Phát triển mạnh tới đâu thì vùng vẫn đảm bảo môi trường sinh thái. Kỹ thuật nuôi đến từ kinh nghiệm, thức ăn để nuôi chính là cá con.
Khi này, cá mua từ thuyền đánh bắt xa bờ rồi phân loại. Cá được phân chia thành cá giống chia theo từng lồng, từng giống. Những con bị thải loại được dùng để nuôi cá to.
Những chiếc lồng cá làm từ gỗ gắn phao. Diện tích rộng rãi với thức ăn cũng không khác mấy ngoài tự nhiên. Mỗi lồng khoảng 150-200 giống cá. Từ xưa đến nay, cá lồng Cái Bèo Cát Bà đã nổi tiếng với độ săn chắc, thơm ngon, do được nuôi dựa vào kinh nghiệm của người dân, với thức ăn chính là cá, không sử dụng thức ăn công nghiệp. Và người nơi đây vẫn không có ý định đánh đổi phương thức truyền thống bằng bất cứ phương tiện “tân tiến” dởm nào.
Tuy không nhộn nhịp như bến vịnh Lan Hạ nhưng bến Cái Bèo lại mang đến vẻ đẹp hoàn toàn khác lạ. Tất cả đều đượm màu yên bình và truyền thống. Tàu, thuyền, đò ở đây đủ loại sẵn sàng đáp ứng nhu cầu của người du lịch. Đến với làng chài Cái Bèo, một trải nghiệm đi chơi khá thú vị là thuê tàu lang thang giữa các hộ gia đình nuôi cá bè, tìm hiểu cuộc sống của người dân làng chài. Sinh hoạt ở làng chài là những sinh hoạt độc đáo, thú vị và hiếm gặp. Những ngôi nhà lọt thỏm giữa những rặng núi đá vôi bủa vây càng làm không gian trở nên mênh mang. Các ngôi nhà thuyền kết thành mạng chặt chẽ bằng lồng bè nuôi cá nổi lềnh bềnh trên mặt nước. Giữa các nhà đều bắc thêm một cây cầu nhỏ đặt trên khung lồng tiện cho nhà này đi qua nhà khác. Có hàng trăm bè cá lớn nhỏ cùng ở trong một khu vực vịnh rộng lớn. Mỗi buổi sáng, khi mặt trời lên trên biển Cát Bà, lũ cá quẫy mình đòi ăn làm xao động cả một vùng nước, hòa cùng tiếng í ới gọi nhau đi học của trẻ em làng chài.
Làng chài Cái Bèo -Cát Bà với những giá trị lưu giữ những hiện vật cổ cách đây hàng ngàn năm, cùng với những khung cảnh giản dị mà yên bình, êm đềm, chậm rãi cùng những chủ nhà luôn thân thiện, hiếu khách…
VỀ LÀNG
Hotline: 037 38 39 088
Email: admin@velang.vn
Website: https://velang.vn
Social Network: Facebook – Youtube – Instagram
