Skip to content Skip to sidebar Skip to footer

Làng nghề hương xạ Cao Thôn

Cách Hà Nội khoảng 40km, làng nghề hương xạ Cao Thôn thuộc xã Bảo Khê, Hưng Yên là 1 trong những làng nghề truyền thống làm hương lớn nhất của cả nước, là cái nôi của nghề sản xuất hương lâu đời ở miền Bắc nói chung và Việt Nam nói riêng. Hương của Cao Thôn nổi tiếng bởi chất lượng cũng như mùi hương riêng biệt và được thị trường trong nước ưa chuộng cũng như xuất khẩu đi một số nước.

 Theo các cụ trong làng kể lại nghề hương xạ của thôn có từ cuối thế kỷ 18 đến nay cũng gần 300 năm tuổi. Từ ngày ấy cho đến bây giờ, cứ đời nọ truyền đến đời kia, từ thế hệ này đến thế hệ khác.

Theo lời kể của các bậc cao niên trong làng thì nghề này được bà Đào Thị Khương khởi xướng rồi truyền lại cho dân trong làng. Bà là người con gái của làng có tài sắc vẹn toàn, bôn ba buôn bán khắp nơi, sau đó lấy chồng bên Trung Quốc, bà học được nghề làm hương xạ ở đó. Sau khi bà trở về thăm quê hương đã truyền dạy nghề cho người làng Cao Thôn. Bà được tôn vinh là tổ nghề hương của vùng và hiện được thờ tại nhà thờ tổ họ Đào, làng Cao Thôn. Để nhớ ơn bà, người dân nơi đây đã lấy ngày bà mất là ngày giỗ Tổ nghề 22/08 Âm lịch. Vào ngày này hàng năm, cả làng lại tập trung về nhà thờ để thắp hương tưởng nhớ đến người đã có công mang nghề truyền thống cho quê hương, mang lại công ăn việc làm cho bao thế hệ.

làng hương xạ Cao Thôn

Hương Thôn Cao có mùi thơm đặc biệt mà không làng hương nào trên cả nước có được, mùi hương tự nhiên, thanh mát, phảng phất và lâu tan đem lại cho con người cảm giác thư thái, thoải mái. Theo Chủ tịch Hiệp hội làng nghề hương Cao Thôn: Hương của làng đều được làm từ 100% các thảo mộc, thuốc Bắc như: cây tùng, cây hoa ngâu, quế, hồi, thảo quả, lá hương, củ địa liền, đinh hương, Tân di hoa, bồ kết, đương quy, xuyên khung, bạch chỉ, cam thảo, nhục đậu, đại hoàng, bắc mộc, tùng, trắc bách diệp…

Có thể nói, người Cao Thôn luôn tâm niệm rằng 36 vị thuốc Bắc này giống như là những tinh hoa của đất trời hội tụ lại trong mùi hương thơm làng Cao Thôn. Mỗi dòng họ hay mỗi gia đình làm hương ở Cao Thôn đều truyền bốn đến năm đời nay và mỗi nhà lại có một bài thuốc thảo mộc riêng, làm nên mùi hương đặc trưng riêng, làm nên “hồn cốt” của mỗi thương hiệu hương. Chính vì vậy, những bài thuốc không được phép truyền cho người ngoài dòng họ, con gái, con rể cũng không cho được mà chỉ truyền lại cho con trai, con dâu và con dâu ít nhất cũng phải ở tuổi 50 trở lên mới được cầm đơn, bốc vị.

Sau khi lựa chọn kỹ càng các loại thảo mộc, cân đủ lượng để mùi vị được đảm bảo tốt nhất thì sẽ mang đi xay thành bột mịn. Tiếp tục trộn cùng dây keo để gắn kết bột lại. Từ bột hương đã dính muốn thành hương cần có tăm hương. Theo kinh nghiệm để lại của nhiều người thợ giàu kinh nghiệm tại làng hương xạ Cao Thôn thì tăm hương phải được chọn kỹ từ cây nứa bánh tẻ. Công việc này sẽ giúp hương có độ dẻo dai, độ cong.

 Chiều dài của tăm hương khoảng 35 – 40cm. Để dùng tăm hương se thì phải chẻ nhỏ, ngâm, phơi rồi đi nhuộm màu ở chân. Việc nhuộm màu đỏ không chỉ làm tăng vẻ đẹp của nén hương, mà còn là điểm để đánh dấu phần bột hương được sử dụng trên nén hương.Tất cả các công đoạn trên hầu hết được làm bằng tay.

Sau khi se hương xong thì thợ sẽ mang đi phơi. Công đoạn này cũng cần nhiều tâm sức bởi thời tiết là yếu tố khá quan trọng. Vì vậy, khi trời còn tờ mờ sáng, người dân trong làng đã bắt tay vào việc để khi mặt trời lên là có hương mang ra phơi cho kịp nắng. Nếu trời nắng to như mùa hè, chỉ cần phơi từ sáng đến chiều sẽ được hương, hương màu sắc vừa đẹp mà giữ nguyên mùi thơm. Còn vào những ngày nồm trời khiến hương ẩm mốc, người làm hương càng vất vả trong việc phơi khô bởi không thể đưa hương qua lửa vì như thế hương sẽ bị mất mùi, giảm chất lượng nên để hoàn thành một mẻ hương phải mất tới 4 ngày. Và người làm hương sẽ phải chủ động quan sát tỉ mẩn để biết chắc thời điểm nào hương đã khô và giữ trọn vẹn được mùi thơm.

làng hương xạ Cao Thôn

Hương Cao Thôn chủ yếu có ba loại là hương vòng, hương nén và hương sào. Ngoài ra còn có hương quế, hương đen…  Loại nào cũng được bàn tay người dân làm cẩn thận, khéo léo và cho ra những sản phẩm chất lượng. Trước đây khi se hương bằng tay, người thợ lấy bột hương vê vào tăm tre, lăn tròn bằng một chiếc bay gỗ. Một người thợ lành nghề một ngày có thể se từ 7.000 đến 8.000 que hương. Ngày nay, phần lớn các hộ làm hương đều sử dụng máy bắn hương thay vì se bằng tay như trước nên một công lao động có thể làm được từ 18.000 đến 20.000 que hương. Hương làm bằng máy thường đẹp hơn, nhanh hơn nhưng hương se tay khi đốt sẽ tạo được nhiều khói và thơm hơn.

Hương ở làng hương xạ Cao Thôn Hưng Yên luôn nổi tiếng với chất lượng và hương thơm đặc biệt được thị trường đón nhận nhiệt tình và xuất khẩu sang một số nước, nhờ hình thức đẹp, chất lượng tốt cùng hương thơm dễ chịu nên thị trường ngày càng đón nhận và mở rộng đến nhiều nơi. Hương thơm đặc biệt không hề lẫn vào bất cứ vùng nào chính là nhờ và bí quyết sản xuất gia truyền. Chả biết bí quyết đó có gì nổi bật chỉ biết rằng bột hương làm từ thảo mộc và các vị thuốc Bắc. Khi thắp hương lên sẽ tỏa ra mùi dễ chịu, sảng khoái giúp tinh thần con người trở nên thoái mái, thư giãn hơn.

Khách tiêu dùng không chỉ dừng lại ở trong làng, trong tỉnh mà còn xuất khẩu đến một số nước từ Thái Lan, Ấn Độ, Campuchia, Pháp, Đức,… Đây cũng là thành quả tuyệt vời cho những nỗ lực gìn giữ và bảo vệ nghề làm hương truyền thống của người dân làng Cao Thôn. Hiện nay nghề làm hương tại Cao Thôn hoạt động suốt 4 mùa tạo việc làm cố định cho khoảng 600 lao động. Sản lượng hương hàng năm của làng Cao Thôn ước tính vào khoảng 10 triệu nén/năm.

Nghề làm hương không đòi hỏi nguồn nhân lực cao nên có thể tận thu được các lao động nhàn rỗi, hầu hết nếu được đào tạo thì ai cũng có thể làm được. Các cụ già thâm niên có kinh nghiệm sẽ truyền nghề lại cho con cháu vì thế nghề luôn được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Dường như trong tâm khảm của mỗi người dân nơi làm hương không chỉ là một cái nghề mà còn là trách nhiệm gìn giữ nét đẹp thuần túy của quê hương.

VỀ LÀNG
Hotline: 037 38 39 088
Email: admin@velang.vn
Website: https://velang.vn
Social Network: FacebookYoutubeInstagram

0 0 đánh giá
Article Rating
Theo dõi
Thông báo của
guest
0 Comments
Cũ nhất
Mới nhất Được bỏ phiếu nhiều nhất
Phản hồi nội tuyến
Xem tất cả bình luận
0
Rất thích suy nghĩ của bạn, hãy bình luận.x